Rola nagrody w wychowaniu

Nagroda jest wzmocnieniem  pozytywnym dla dziecka. Spełnia niezmiernie ważną rolę, ponieważ jest:

• Uznaniem wysiłków dziecka.
• Potwierdzeniem, że zachowania dziecka są słuszne.
• Mobilizacją dziecka do większej aktywności, zwłaszcza w dziedzinach, w których sobie słabiej radzi
• Wyrażeniem miłości a także aprobaty zachowań dziecka.
• Realizacją ważnych potrzeb psychicznych czyli uznania, akceptacji, stabilizacji i bezpieczeństwa.
• Wzmocnieniem poczucia wartości dziecka
• Mobilizacją do podejmowania trudnych zadań wymagających wiele powtórzeń.
• Bodźcem do poszukiwania nowych rozwiązań.

Forma nagrody może być różna. Nie zawsze musi być to prezent, ale np. pochwała albo miłe słowo wzmacniające pożądane zachowania, typu: cieszę się, dziękuję Ci, gratuluję Ci, sprawiłeś/aś mi wielką przyjemność, jestem z Ciebie dumna, poradziłeś/aś sobie z tym świetnie, bardzo mi pomogłaś/eś, spisałeś/aś się na medal, ekstra i wiele wiele innych.                   

Nagrodą równie dobrze może być pocałowanie dziecka, uśmiech, przytulenie, pogłaskanie. Jednak w tym wszystkim najważniejsze jest poświęcenie czasu naszej pociesze. To, że interesujemy się jego zainteresowaniami, pasjami, osiągnięciami albo problemami jest nieodzownym elementem wzmacniającym pozytywne zachowania.    

Należałoby tu wspomnieć, że nagradzamy przede wszystkim wysiłek dziecka a nie efekt końcowy. To, że dziecko się stara, że chce powinno być zawsze chwalone. Uznanie dla starań dziecka motywuje go do kontynuowania pracy. Im większy wysiłek, tym większe wzmocnienie pozytywne z naszej strony.

Pamiętajmy o jednej bardzo istotnej sprawie – nagroda stosowana w sposób niewłaściwy może być przyczyną niepowodzeń wychowawczych.

Nagroda nigdy nie powinna być  formą zapłaty za wykonane zadanie. Unikajmy „przekupstwa” czy płacenia za właściwe zachowanie. Wręcz szkodliwym dla procesu wychowawczego jest powielanie zachowania typu: „za każdą otrzymaną szóstkę czy piątkę zapłacę ci 10 zł” lub „jak odrobisz lekcje, to dam ci 5 zł”. Wymienione naganne „metody” są destrukcyjne dla systemu wychowawczego. Pamiętajmy, że wynikają one z obowiązków dziecka względem własnego rozwoju i rodziny. Nie wolno traktować obowiązku jako formy płatnych usług wykonywanych przez dziecko.

Nagroda może być skutecznym narzędziem w wychowaniu, gdy:

• Dziecko potrzebuje wsparcia ze strony najbliższych.
• Napotyka na trudności, co powoduje jego zniechęcenie i złe samopoczucie psychiczne.
• Rodzice/opiekunowie okazują zainteresowanie poprzez dodawanie otuchy i wzmacnianie wiary dziecka we własne możliwości.
• Dziecko czuje się bezpieczne i  pewniej wraca do przerwanego zadania.
• Wzrasta zaufanie do najbliższych.
• Zacieśnia się więź między dzieckiem a jego rodzicami/opiekunami.

W nagradzaniu ważne jest, żeby zawsze mieć na uwadze dobro dziecka i zauważać pozytywne jego cechy, akcentować je przy każdej nadarzającej się okazji, szanować dziecko i co najważniejsze-akceptować takim jakim jest.

W wychowaniu złoty środek to kierowanie się mądrą, ale wymagającą miłością!