Podstawowym założeniem wychowania każdego dziecka jest stworzenie mu najkorzystniejszych warunków wszechstronnego rozwoju i przygotowanie do podjęcia samodzielnego życia. Niestety często na drodze rozwoju pojawiają różne trudności. Najważniejsze wówczas jest, aby jak najszybciej je dostrzec, gdyż im wcześniej zostanie podjęta interwencja tym większe są szanse na wyrównanie pojawiających się deficytów.
W okresie przedszkolnym dzieci poznają i usprawniają szereg różnorodnych umiejętności związanych z używaniem rąk. Ręka jako wyspecjalizowany narząd odpowiedzialny jest za większość funkcji. Je j doskonałość polega na tym że zarówno potrafi służyć jako silne narzędzie do popychania, podnoszenia , siłowania się i jednocześnie potrafi wykonywać bardzo precyzyjne i skomplikowane ruchy takie jak pisanie. Dzięki dłoniom, dzieci mogą odkrywać świat. Rola ręki szczególnie widoczna jest w czynnościach samoobsługowych, komunikacji, nauce i zabawie. Dlatego właśnie tak ważne jest, by usprawniać ruchowe umiejętności dzieci i stymulować je do rozwoju.
Terapia ręki jest pojęciem coraz powszechniej używanym w kontekście wspierania dziecka w rozwoju. Oparta jest na ćwiczeniach i zabawach , które rozwijają sprawność ruchową całej kończyny górnej . Ma za zadanie usprawnić motorykę dziecka: motorykę dużą, a w szczególności motorykę małą.
Terapia ręki ma na celu:
- wzmocnienie całego ciała
- utrzymywanie prawidłowej postawy ciała
- poprawę sprawności ruchowej kończyn górnych,
- usprawnienie precyzyjnych ruchów dłoni i palców,
- doskonalenie umiejętności chwytu
- dostarczanie wrażeń dotykowych
- poprawę koordynacji wzrokowo-ruchowej
- wydłużenie koncentracji i skupienia uwagi
Obserwacje nieprawidłowości na wczesnym etapie rozwoju dziecka, stwarza możliwości zapobiegania głębszym zaburzeniom i utrwalania złych nawyków.
Terapia ręki jest wskazana dla dzieci przejawiających:
- trudności w nauce czynności samoobsługowych ( ubieranie się, zapinanie guzików, mycie, picie)
- nieprawidłową postawę ciała
- obniżone lub wzmożone napięcie mięśniowe w obrębie kończyny górnej
- nadwrażliwość dotykową ( nie lubi dotykać określonych struktur , powierzchni)
- niechęć do czynności grafomotorycznych ( malowanie, rysowanie , pisanie)
- problemy z koordynacją obu rąk podczas zabaw manipulacyjnych
- wolne tempo uczenia się nowych czynności motorycznych
- trudności z dostosowaniem siły do określonego zadania ruchowego
Przykłady ćwiczeń i zabawy , które warto zastosować w pracy z dzieckiem zarówno w celach prewencyjnych jak i terapeutycznych.
Ćwiczenia ogólnorozwojowe- wzmocnienie mięśni grzbietu i brzucha:
– przysiady, brzuszki, skłony
– przepychanie ciężkich przedmiotów
– chodzenie po narysowanej linii
– jazda na rowerze, hulajnodze
Ćwiczenia obręczy barkowej:
– wymachy kończyną górną : do przodu, do tyłu, na boki, ruchy okrężne
– odbijanie balonu
– malowanie całymi dłońmi na dużych powierzchniach
– tory przeszkód
Ćwiczenia łokcia i nadgarstka:
– podrzucanie i łapanie piłeczki
– rzucanie woreczków do celu
– przesypywanie piasku, ryżu itp.
– nawijanie sznurka na kłębki
Ćwiczenia śródręcza i palców:
– nawlekanie koralików
– układanie puzzli
– wydzieranie z papieru
– malowanie palcami
Bibliografia :
- ,,Terapia ręki i zaburzeń motoryki małej ‘’
- Giczewska A., Bartkiewicz W., Terapia ręki, Warszawa 2014.
